Rozwój emocjonalny u dzieci w wieku przedszkolnym
ROZWÓJ EMOCJONALNY U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Co to są emocje i uczucia?
Dziecko w wieku 3-7 lat poszerza teren swojej spontanicznej aktywności. Następuje wzbogacenie się i zróżnicowanie przeżywanych emocji. Znane już we wcześniejszym okresie rozwojowym uczucia takie jak : gniew, strach, zazdrość, radość, które do tej pory były często niewyraźne oraz niejednoznaczne, w wieku przedszkolnym nabierają znaczenia iwyrazistości. Dziecko nie potrafi ukrywać i tłumić swoich przeżyć emocjonalnych, co przekłada się na zachowanie, ruch i gesty a także słowa. Do 6 roku życia uczucia dzieci cechuje impulsywność i afektywność. Emocje są silne, gwałtowne mimo, że są krótkotrwałe to jednak łatwo powstają a ich wybuch skierowany jest na zewnątrz. Reakcje przy tym mogą być niewspółmierne do siły bodźca, a powstające uczucia są zmienne i nietrwałe.
Kilka porad jak wspierać rozwój emocjonalny dziecka:
- mów w domu o uczuciach,
- pomóż dziecku nazywać jego uczucia i je zaakceptować,
- staraj łączyć przeżywanie emocji z potrzebami, a nie ze zdarzeniami zewnętrznymi,
- dziel się z dzieckiem uczuciami i przemyśleniami i uważnie słuchaj tego, co mówi o swoich
przeżyciach,
- nie krytykuj i nie oceniaj żadnych uczuć doświadczanych przez dziecko,
- nie zaprzeczaj uczuciom dziecka,
-pamiętaj, że akceptowanie uczuć to nie to samo, co zgoda na każde działanie pod ich
wpływem,
- nie oczekuj od kilku latka, by zawsze wiedział, co czuje, ani umiejętności kontrolowania
emocji w różnych sytuacjach,
- podpowiadaj dziecku, jak może wyrazić emocje w sposób bezpieczny dla siebie i innych.
Zabawy pomagające oswoić dzieciom emocje
Paczka
Jest to zabawa, która ma za zadanie pogłębiać relacje. W tego typu aktywnościach powinna królować spontaniczność i radość. Mają one za zadanie uruchomić wszystkie części ciała. Znaczenie mają tutaj zarówno mięśnie, jak i mózg, a w szczególności ciało migdałowate, które przetwarza emocje. Mechanizm większości tych zabaw polega na balansowaniu pomiędzy działaniem na pełnych obrotach i uspokajaniu się, co uczy kontrolowania emocji.
Dorosły siada i zwija swoje ciało „w paczkę” podkulając nogi, chowając głowę i obejmując się rękami. Zadaniem dziecka jest otworzyć pakunek czyli rozprostować nogi i ręce. Dorosły początkowo może stawiać delikatny opór, tak by dziecko musiało napiąć swoje mięśnie, później jednak ułatwiając zadanie. Ważne jest tu teatralne upadanie i odgłosy wysiłku. Później następuje zamiana ról.
Rozpoznawanie emocji
Kolejna zabawa, to rozpoznawanie emocji i dorysowywanie ich na rysunku. Świetna propozycja do nauki rysowania dla przedszkolaków, oraz bardzo rozwijająca zabawa dla dzieci wczesnoszkolnych. Próby zdefiniowania emocji, wyrazu twarzy, oczu i ust nie są wcale prostym zadaniem. Nasza propozycja to wspaniały sposób na kreatywne spędzenie długiego jesiennego wieczoru, który doskonale pobudza dziecięcą wyobraźnie.
Literatura :
-Daniel Goleman, Inteligencja emocjonalna, Poznań, 1997
-Anna Matczak, Zarys psychologii dla nauczycieli, Warszawa, 2003
-Jolanta Kolibowska, Inteligencja emocjonalna, Zeszyt metodyczny, 2013
-Hurlock E.B.: Rozwój dziecka. Warszawa 1985.
Artykuły:
-Margot Sunderland „Mądrzy rodzice”
-Joanna Górnisiewicz „Zabawy, które uczą dzieci panowania nad gniewem
Polecane książki dla rodziców:
- Faber J., Jak mówić, żeby maluchy nas słuchały. Poradnik przetrwania dla rodziców dzieci w wieku 2-7 lat,
- Nelsen J., Pozytywna dyscyplina dla przedszkolaków,
- Shanker S., Self-Reg. Jak pomóc dziecku (i sobie) nie dać się stresowi i żyć pełnią możliwości,
- Sobkowiak M., Przedszkolak w świecie emocji. Rozwój emocjonalny dziecka,
- Żuczkowska Z.A., Dialog zamiast kar,